Populacja starszych pacjentów z chorobą nowotworową – rosnący punkt na horyzoncie zdrowia publicznego w perspektywie narodowych programów zdrowotnych w Polsce: A growing public health problem in the perspective of national health programmes

Abstrakt

Jesteśmy świadkami bezprecedensowgo wzrostu populacji ludzi starych, także w Polsce. Duża część z nich ma szansę zapaść na chorobę nowotworową. Sukcesem medycyny ostatnich lat jest zmniejszenie umieralności z powodu chorób naczyniowo-sercowych. Niestety nie udało się dokonać znaczącej redukcji umieralności z powodu nowotworów, szczególnie w krajach średniego poziomu rozwoju demograficznego, do jakich wciąż można zaliczyć Polskę. Umieralność wśród ludzi starszych z tej przyczyny jest szczególnie trudna do ograniczenia. Programy badań przesiewowych powinny być kierowane przede wszystkim do ludzi starszych. Liczba osób, które muszą być poddane niepotrzebnie badaniu aby rozpoznać jeden przypadek nowotworu jest najniższa w tej populacji. Jednakże stosowane metody skriningu są nieswoiste i prowadzą do nadmiernego rozpoznania, wydłużając czas wyprzedzenia diagnostycznego a nie zmniejszając umieralności. Nowe metody badań przesiewowych, identyfikujące stany najwyższego ryzyka, powinny być rozwijane przede wszystkim dla starszej populacji. Programy rekonwalescencji po przebytej chorobie nowotworowej są równie istotne dla ludzi starych jak u młodych. Młodym mają pozwolić wrócić do aktywnego życia i pracy. Konsekwencje samej choroby i agresywnego leczenia dekompensują choroby współistniejące. Podwyższa to koszty leczenia szpitalnego z powodu ich zaostrzenia. Obniża jakość życia, podwyższa umieralność z przyczyn niezwiązanych bezpośrednio z nowotworem. Wyższy odsetek zgonów z powodu nowotworów u ludzi starych jest po części spowodowany niewykorzystywaniem u nich metod leczenia o dowiedzionej skuteczności u młodych. Zaniechania te są spowodowane brakiem dowodów na korzyść kliniczną. Badania są wykonywane aktualnie przez wyspecjalizowane instytucje. Powyższe obszary powinny być przedmiotem rozważań przy dyskusjach nad priorytetami następnych edycji Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych i Narodowego Programu Zdrowia.