Postępowanie terapeutyczne w otyłości indukowanej stosowaniem leków przeciwpsychotycznych

Abstrakt

Wprowadzenie leków przeciwpsychotycznych drugiej generacji (SGA) przyczyniło się do skuteczniejszego leczenia chorób psychicznych oraz poprawy jakości życia pacjentów. Ich przewaga nad lekami przeciwpsychotycznymi pierwszej generacji (FGA) obejmuje lepsze rezultaty leczenia objawów negatywnych, wpływ na nastrój i mniejsze ryzyko pozapiramidowych działań ubocznych (1). Coraz szersze ich stosowanie, wykraczające poza obszar zaburzeń psychotycznych, uwypuklił problem przyrostu masy ciała i otyłości u leczonych nimi pacjentów. Przyrost masy ciała i otyłość prowadzą do zwiększonej chorobowości i śmiertelności z przyczyn sercowo-naczyniowych, obniżonej jakości życia i słabego przestrzegania zaleceń lekarskich. W niniejszym przeglądzie narracyjnym omówiono tendencję różnych leków przeciwpsychotycznych do powodowania przyrostu masy ciała, dostępne interwencje farmakologiczne i niefarmakologiczne przeciwdziałające temu zjawisku. Większość SGA powoduje przyrost masy ciała, jednak ryzyko wydaje się być największe w przypadku olanzapiny i klozapiny. Dostosowanie leków przeciwpsychotycznych do indywidualnych potrzeb oraz ścisłe monitorowanie masy ciała i innych parametrów metabolicznych stanowią najlepsze strategie zapobiegawcze. Zmiana leku przeciwpsychotycznego na inny, o mniejszych skłonnościach do powodowania zaburzeń metabolicznych jest opcją, ale niesie ze sobą ryzyko nawrotu choroby i nie zawsze jest możliwe. Niefarmakologiczne interwencje w postaci poradnictwa dietetycznego, programów ćwiczeń oraz strategii poznawczych i behawioralnych wydają się być równie skuteczne zarówno w formie indywidualnej, jak i grupowej. Spośród interwencji farmakologicznych stosowanych w celu redukcji masy ciała u pacjentów przyjmujących SGA metformina jest związkiem o najlepiej udokumentowanej skuteczności. Brak jest szeroko zakrojonych badań dokumentujących korzyści płynące z rutynowego przepisywania dodatkowych leków zmniejszających wagę ciała. Wysuwanie wniosków utrudnia dodatkowo duża heterogeniczność metodologii badań, jak również udział innych czynników takich jak styl życia, czynniki genetyczne i chorobowe.