Abstrakt
Pierwotna nadczynność przytarczyc (PNP) w czasie ciąży występuje rzadko, ale może powodować wiele powikłań u matki i płodu. Większość przypadków jest łagodna i bardzo często pozostaje nierozpoznana przez cały okres ciąży, zwłaszcza że jej objawy pokrywają się z objawami występującymi w fizjologicznej ciąży. Dodatkowo związane z ciążą zmiany metabolizmu wapnia i wydzielania parathormonu mogą utrudniać rozpoznanie. Część aktualnych badań wskazuje, że u ciężarnych z łagodną PNP ryzyko powikłań położniczych nie wzrasta. Jednak według innych niektóre powikłania, w tym poronienie, opóźnienie wzrostu wewnątrzmacicznego czy stan przedrzucawkowy nadal występują, nawet u osób z łagodną hiperkalcemią i wcześniej skutecznie leczonych z powodu PNP. Ponadto w trakcie trwania ciąży może dojść do zaostrzenia przebiegu PNP, a w okresie poporodowym – do gwałtownego nasilenia hiperkalcemii. Głównym postępowaniem (i jedynym zapewniającym trwałe wyleczenie), pozostaje paratyreoidektomia. Optymalnie powinna być ona przeprowadzona w drugim trymestrze ciąży, zwłaszcza wówczas, gdy stężenie wapnia w surowicy przekracza 2,75 mmol/l. U kobiet z łagodną, bezobjawową PNP niektórzy eksperci zalecają leczenie zachowawcze z odroczeniem zabiegu operacyjnego na okres poporodowy. Brak wytycznych dotyczących leczenia PNP w ciąży. Dlatego, aby zapewnić optymalną opiekę ciężarnym z PNP, powinny być one diagnozowane, monitorowane i leczone w ośrodkach referencyjnych przez interdyscyplinarne zespoły ściśle współpracujących ze sobą specjalistów. Postępowanie zachowawcze jest możliwe jedynie pod warunkiem ścisłego monitorowania matki i dziecka, zarówno w trakcie ciąży, jak i po porodzie
Bibliografia
(1) Khan AA, Hanley DA, Rizzoli R, et al. Primary hyperparathyroidism: review and recommendations on evaluation, diagnosis, and management. A Canadian and international consensus. Osteoporos Int 2017; 28(1):1-19. DOI:10.1007/s00198-016-3716-2.
(2) Abood A, Vestergaard P. Pregnancy outcomes in women with primary hyperparathyroidism. Eur J Endocrinol 2014; 171(1):69-76. DOI:10.1530/EJE-13-0966.
(3) Kovacs CS. Maternal mineral and bone metabolism during pregnancy, lactation, and post-weaning recovery. Physiol Rev 2016; 96(2):449-547.
(4) Gillies BR, Ryan BA, Tonkin BA, Poulton IJ, Ma Y, Kirby BJ, St-Arnaud R, Sims NA, Kovacs CS. Absence of calcitriol causes increased lactational bone loss and lower milk calcium but does not impair post-lactation bone recovery in Cyp27b1 null mice. J Bone Miner Res 2018; 33:16-26.
(5) Kovacs CS. Calcium and phosphate metabolism and related disorders during pregnancy and lactation. [Updated 2018 Dec 4]. In: Feingold KR, Anawalt B, Boyce A, et al., editors. Endotext. South Dartmouth (MA): MDText.com, [Inc.]: 2000. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279173/.
(6) Diaz-Soto G, Linglart A, Sénat MV, et al. Primary hyperparathyroidism in pregnancy. Endocrine 2013; 44(3):591-7. DOI:10.1007/s12020-013-9980-4.
(7) Abbassi-Ghanavati M, Greer LG, Cunningham FG. Pregnancy and laboratory studies: a reference table for clinicians. Obstetrics and Gynecology. 2009 Dec; 114(6):1326-1331. DOI:10.1097/aog.0b013e3181c2bde8.
(8) Winter EM, Appelman-Dijkstra NM. Parathyroid hormone-related protein-induced hypercalcemia of pregnancy successfully reversed by a dopamine agonist. J Clin Endocrinol Metab 2017; 102(12):4417-4420. DOI:10.1210/jc.2017-01617.
(9) Delvin EE, Glorieux FH, Salle BL, David L, Varenne JP. Control of vitamin D metabolism in preterm infants: feto-maternal relationships. Arch Dis Child 1982; 57(10):754-757. DOI:10.1136/adc.57.10.754.
(10) Kovacs CS. Bone development and mineral homeostasis in the fetus and neonate: roles of the calciotropic and phosphotropic hormones. Physiol Rev 2014; 94(4):1143-218. DOI:10.1152/physrev.00014.2014.
(11) Shani H, Sivan E, Cassif E, Simchen MJ. Maternal hypercalcemia as a possible cause of unexplained fetal polyhydramnion: a case series. Am J Obstet Gynecol 2008; 199(4):410.e1-5. DOI:10.1016/j.ajog.2008.06.092.
(12) Schnatz PF, Thaxton S. Parathyroidectomy in the third trimester of pregnancy. Obstet Gynecol Surv 2005; 60:672-682. DOI:10.1097/01.ogx.0000180889.23678.fb.
(13) Berger C, Almohareb O, Langsetmo L, et al. Characteristics of hyperparathyroid states in the Canadian multicentre osteoporosis study (CaMos) and relationship to skeletal markers. Clin Endocrinol (Oxf) 2015; 82:359-68. DOI:10.1111/cen.12569.
(14) Norman J, Politz D, Politz L. Hyperparathyroidism during pregnancy and the effect of rising calcium on pregnancy loss: a call for earlier intervention. Clin Endocrinol (Oxf) 2009; 71(1):104-9. DOI:10.1111/j.1365-2265.2008.03495.x.
(15) DiMarco AN, Meeran K, Christakis I, et al. Seventeen Cases of Primary Hyperparathyroidism in Pregnancy: A Call for Management Guidelines. J Endocr Soc 2019; 3(5):1009-1021. DOI:10.1210/js.2018-00340.
(16) Hirsch D, Kopel V, Nadler V, et al. Pregnancy outcomes in women with primary hyperparathyroidism. J Clin Endocrinol Metab 2015; 100(5):2115-22. DOI:10.1210/jc.2015-1110.
(17) Walker A, Fraile JJ, Hubbard JG. "Parathyroidectomy in pregnancy" – a single centre experience with review of evidence and proposal for treatment algorithim. Gland Surg 2014; 3(3):158-164. DOI:10.3978/j.issn.2227-684X.2014.02.04.
(18) Nilsson IL, Adner N, Reihnér E, et al. Primary hyperparathyroidism in pregnancy: a diagnostic and therapeutic challenge. J Womens Health (Larchmt) 2010; 19(6):1117-21. DOI:10.1089/jwh.2009.1777.
(19) Wermers RA, Khosla S, Atkinson EJ, et al. Incidence of primary hyperparathyroidism in Rochester, Minnesota, 1993-2001: an update on the changing epidemiology of the disease. J Bone Miner Res 2006 Jan; 21(1):171-7. DOI:10.1359/JBMR.050910.
(20) OECD Family Database http://www.oecd.org/els/family/database.htm.
(21) Cassir G, Sermer C, Malinowski AK. Impact of Perinatal Primary Hyperparathyroidism on Maternal and Fetal and Neonatal Outcomes: Retrospective Case Series. J Obstet Gynaecol Can 2020 Mar 29. DOI:10.1016/j.jogc.2019.12.017.
(22) Sullivan SA. Parathyroid Diseases. Clin Obstet Gynecol 2019; 62(2):347-358. DOI:10.1097/GRF.0000000000000447.
(23) Blanco LT, Socarras MR, Montero RF, et al. Renal colic during pregnancy: Diagnostic and therapeutic aspects. Literature review. Cent European J Urol 2017; 70(1):93-100. DOI:10.5173/ceju.2017.754.
(24) Yang J, Dong MJ, Chen F. A rare lethal case of severe acute necrotizing pancreatitis due to a parathyroid adenoma in a third-trimester pregnant woman. BMC Endocr Disord 2019; 19(1):82. Published 2019 Jul 29. DOI:10.1186/s12902 -019-0409-9.
(25) Han ES, Fritton K, Bacon P, et al. Preterm Parturient with Polyhydramnios and Pancreatitis: Primary Presentation of Hyperparathyroidism. Case Rep Obstet Gynecol 2018; 2018:2091082. DOI:10.1155/2018/2091082.
(26) Stahl J, Winters N, Shariff A. A rare case of primary hyperparathyroidism, hyperemesis gravidarum, and Wernicke encephalopathy. AACE Clin Case Rep 2018; 5(2):e108-e111. DOI:10.4158/ACCR-2018-0286.
(27) Krysiak R, Wilk M, Okopien B. Recurrent pancreatitis induced by hyperparathyroidism in pregnancy. Arch Gynecol Obstet 2011; 284(3):531-534. DOI:10.1007/s00404-010-1668-x.
(28) DiMarco A, Christakis I, Constantinides V, Regan L, Palazzo FF. Undiagnosed Primary Hyperparathyroidism and Recurrent Miscarriage: The First Prospective Pilot Study. World J Surg 2018; 42(3):639-645. DOI:10.1007/s00268-017-4395-7.
(29) Kelly TR. Primary hyperparathyroidism during pregnancy. Surgery 1991; 10:1028-1034.
(30) Hultin H, Hellman P, Lundgren E, et al. Association of parathyroid adenoma and pregnancy with preeclampsia. J Clin Endocrinol Metab 2009; 94(9):3394-9. DOI:10.1210/jc.2009-0012.
(31) Pothiwala P, Levine SN. Parathyroid surgery in pregnancy: review of the literature and localization by aspiration for parathyroid hormone levels. J Perinatol 2009; 29(12):779-784.
(32) Tachamo N, Timilsina B, Dhital R, et. al. Primary Hyperparathyroidism in Pregnancy: Successful Parathyroidectomy during First Trimester. Case Rep Endocrinol 2018; 2018:5493917. DOI:10.1155/2018/5493917.
(33) Rubin MR, Silverberg SJ. Use of Cinacalcet and 99mTc-sestamibi Imaging During Pregnancy. J Endocr Soc 2017; 1(9):1156-1159. DOI:10.1210/js.2017-00308.
(34) McMullen TP, Learoyd DL, Williams DC, et al. Hyperparathyroidism in pregnancy: options for localization and surgical therapy. World J Surg 2010; 34(8):1811-6. DOI:10.1007/s00268-010-0569-2.
(35) Malheiro E, Chabbert-Buffet N, Talbot JN, Périé S. Hyperparathyroidism in pregnancy and 99mTc-MIBI scintigraphy. Eur Ann Otorhinolaryngol Head Neck Dis 2019; 136(6):501-503. DOI:10.1016/j.anorl.2019.05.009.
(36) American College of Obstetricians and Gynecologists' Committee on ObstetricPractice. CommitteeOpinion No. 656: Guidelines for Diagnostic Imaging During Pregnancy and Lactation. Obstet Gynecol 2016; 127(2):e75-80. DOI:10.1097/AOG.0000000000001316.
(37) Cetani F, Saponaro F, Marcocci C. Non-surgical management of primary hyperparathyroidism. Best Pract Res Clin Endocrinol Metab 2018; 32(6):821-835. DOI:10.1016/j.beem.2018.09.006.
(38) Schnatz PF, Curry SL. Primary hyperparathyroidism in pregnancy: evidence-based management. Obstet Gynecol Surv 2002; 57:365-376. DOI:10.1097/00006254-200206000-00022.
(39) Hu Y, Cui M, Sun Z, et al. Clinical Presentation, Management, and Outcomes of Primary Hyperparathyroidism during Pregnancy. Int J Endocrinol 2017; 2017:3947423. DOI:10.1155/2017/3947423.
(40) Komarowska H, Bromińska B, Luftmann B, Ruchała M. Primary hyperparathyroidism in pregnancy – a review of literature. Ginekol Pol 2017; 88(5):270-275. DOI:10.5603/GP.a2017.0051.
(41) Zhang Y, Ding JW, Yu LY, et al. Twin pregnancy with triple parathyroid adenoma: A case report and review of literature. World J Clin Cases. 2018; 6(11):466-471. DOI:10.12998/wjcc.v6.i11.466.