Hormon wzrostu, somatomedyna i ryzyko raka

Abstrakt

Hormon wzrostu (GH) odpowiada za wzrost dzieci i młodzieży, a także jest ważnym regulatorem metabolizmu dorosłych. Działa bezpośrednio przez swoisty receptor (GHR) albo za pośrednictwem mediatorów – insulinopodobnych czynników wzrostowych: IGF-1, czyli somatomedyny C i IGF-2. Zarówno GH, jak i czynniki wzrostowe uczestniczą w procesach proliferacji, różnicowania i przeżycia komórek, stąd uważa się, że mogą mieć udział w mechanizmach karcynogenezy. Istotnie, obecność GH, somatomedyn i ich receptorów wykazano w komórkach prawidłowych i nowotworowo zmienionych w wielu tkankach. Badania na zwierzętach i wśród ludzi ujawniły, że polimorfizmy i mutacje prowadzące do zwiększenia przesyłania sygnału z receptorów GH i somatomedyn, wiążą się ze wzrostem częstości występowania nowotworów i skróceniem życia. Wiele badań epidemiologicznych wykazało wyraźną zależność między stężeniem hormonów GH/IGF-1 w krążeniu a wskaźnikami zachorowalności i umieralności. Dane te nakazują ostrożność w trakcie leczenia z zastosowaniem hormonu wzrostu, a taka terapia rekomendowana jest w przypadkach niedoboru tego hormonu. W zgodnej opinii towarzystw naukowych leczenie substytucyjne hormonem wzrostu jest uważane za generalnie bezpieczne, choć w niektórych przypadkach nadal nie ma danych pozwalających na rozwianie wszelkich wątpliwości. Z drugiej strony, zgodnie z aktualną wiedzą nie zaleca się stosowania hormonu wzrostu osobom w podeszłym wieku w ramach tzw. medycyny przeciwstarzeniowej (anti-aging), uważając, że spadek wydzielania tego hormonu z wraz wiekiem stanowi mechanizm adaptacyjny w procesie starzenia. Zrozumienie molekularnych mechanizmów działania GH i czynników wzrostowych w procesach metabolicznych i proliferacyjnych komórek może umożliwić w przyszłości ich wykorzystanie w onkologii.